7 Θαύματα του Κόσμου
Ο Κολοσσός της Ρόδου
Η Ρόδος
Το νησί της Ρόδου έχει την αποκλειστικότητα να είναι το μοναδικό μέρος που φιλοξένησε έναν από τους 7 Σοφούς της Αρχαιότητας κι ένα από τα 7 Θαύματα του Αρχαίου Κόσμου. Επίσης φήμες λένε ότι και ο πρώτος υπολογιστής της αρχαιότητας, ο γνωστός μηχανισμός των Αντικυθήρων, πιθανόν να φτιάχθηκε στην Ρόδο, μιας και είχαν εξελίξει την μεταλλουργία.
Σύμφωνα με τη μυθολογία, το νησί της Ρόδου αναδύθηκε από τη θάλασσα μετά από ένα όραμα που είχε ο θεός Ήλιος. Το ερωτεύτηκε τόσο πολύ που, έκτοτε το προστατεύει και το λούζει με τις ακτίνες του!
Η “Ανάδυση της Ρόδου”
Ίσως είναι ο πιο δημοφιλής εκ των μύθων του νησιού της Ρόδου, και δεν είναι άλλος από την «ανάδυση της Ρόδου». Ο μύθος λαμβάνει χώρα μετά την ήττα των γιγάντων, στη Σύγκρουση των Τιτάνων, κι όταν ο Δίας άρχισε να μοιράζει διάφορες περιοχές της γης στους Ολύμπιους Θεούς.
Λόγω της καθημερινής του βόλτας, ο θεός Ήλιος απουσίαζε και τελικά δεν πήρε καμιά περιοχή για τον εαυτό του. Ο Δίας, για να είναι δίκαιος, προσφέρθηκε να αναδιανείμει τις περιοχές έτσι ώστε να πάρει κι αυτός το μερίδιο που του αναλογούσε. Ο θεός Ήλιος όμως είχε ένα όραμα. Ένα όμορφο νησί που αναδύεται από τα γαλάζια νερά του Αιγαίου. Έτσι είπε στον πατέρα των θεών ότι θα προτιμούσε να πάρει το νησί που θα βγει από τη θάλασσα το επόμενο πρωί. Την επόμενη μέρα και καθώς η αυγή φώτισε τον ορίζοντα, το όμορφο νησί της Ρόδου άρχισε να αναδύεται μέσα από τα γαλαζοπράσινα νερά. Ο θεός Ήλιος, γοητευμένος από την ομορφιά του το έπλυνε με τις ακτίνες του κι από τότε, το νησί ανήκει σ αυτόν. Η ελληνική μυθολογία υποστηρίζει ότι ο γιος του ημίθεου Ηρακλή, Τληπόλεμος, ίδρυσε τον πρώτο οικισμό στο νησί και λατρευόταν από τους κατοίκους της.
Ο Κολοσσός της Ρόδου
Ο Κολοσσός της Ρόδου ήταν ένα εντυπωσιακό άγαλμα, το οποίο για την εποχή που κατασκευάστηκε ήταν ένα τεχνολογικό επίτευγμα. Δεν θεωρείται άδικα μεταξύ των μεγαλύτερων μνημείων της αρχαιότητας, κοινώς γνωστά ως τα 7 Θαύματα του Αρχαίου Κόσμου.
Σύμφωνα με τον θρύλο, τον 4ο αιώνα π.Χ. ο θεός Ήλιος έσωσε τον λαό της Ρόδου από μία επίμονη πολιορκία του Μακεδόνα στρατηγού Δημητρίου του Πολιορκητή. Ως έκφραση ευγνωμοσύνης προς τον προστάτη θεό τους, οι Ρόδιοι ανήγειραν τον Κολοσσό, ένα γιγαντιαίο μπρούντζινο άγαλμα, που υψωνόταν περίπου 33 μέτρα (Ο Κολοσσός ήταν κατασκευασμένος από ορείχαλκο και είχε ύψος 70 πήχεις, δηλαδή 30-32 μέτρα.),πάνω από το μαρμάρινο βάθρο του, δηλαδή ήταν δυόμισι φορές υψηλότερο από το άγαλμα του Δία στην Ολυμπία, έργο του Φειδία.
Η κατασκευή του Κολοσσού
Ο Χάρης ο Λίνδιος, ο γλύπτης και μηχανικός στον οποίο είχε να ανατεθεί ο σχεδιασμός και η κατασκευή του μνημείου του Ήλιου, ήταν μαθητής του γλύπτη Λύσιππου, που ήταν γνωστός για τις ρεαλιστικές προτομές του Αλέξανδρου. Αν και ορισμένοι ιστορικοί υποστηρίζουν ότι ο Χάρης είχε δώσει στο πρόσωπο του Κολοσσού τα χαρακτηριστικά του Αλέξανδρου, ελάχιστα πράγματα γνωρίζουμε για την ακριβή όψη του αγάλματος, ενώ οι αντικρουόμενες αρχαιολογικές ενδείξεις δυσχεραίνουν τις απόπειρες αναπαράστασης του Κολοσσού. Σε πολλά ελληνικά νομίσματα ο θεός φέρει συμβατικά ηλιακά σύμβολα, όπως στεφάνι από ηλιαχτίδες γύρω από το κεφάλι του, αλλά σε άλλα νομίσματα αυτές οι ηλιαχτίδες απουσιάζουν.
Για την κατασκευή του Κολοσσού χρησιμοποιήθηκαν μεγάλες ποσότητες χαλκού και σιδήρου. Αν και το νησί της Ρόδου ήταν δημοφιλές για την χύτευση χαλκού, οι συνηθισμένοι λάκκοι που χρησιμοποιούνταν για την δημιουργία χάλκινων φύλλων μπορούσαν προμηθεύσουν μόνο ένα μικρό μέρος του αγάλματος. Για την λύση του προβλήματος αυτού, ο γλύπτης Χάρης αποφάσισε να φτιάξει έναν πολύ μεγαλύτερο λάκκο χύτευσης. Στη βάση του τοποθετήθηκαν τεράστιες πήλινες πλάκες οι οποίες καλύφτηκαν με κερί. Το κερί έδινε στο χαλκό τα συγκεκριμένα σχήματα που χρειαζόταν για τα διάφορα μέρη του αγάλματος.
Ταυτόχρονα, αυτό διαμόρφωνε ανάλογα και τις πήλινες πλάκες οι οποίες θερμαίνονταν από κάτω από τις δυνατές φλόγες. Χάρη στη θερμότητα, επιτρεπόταν στον πηλό να στερεωθεί σωστά στο επιθυμητό σχήμα ενώ την ίδια στιγμή το κερί αποστραγγιζόταν κι ο υγρός χαλκός χυνόταν από πάνω στο κενό. Αφού κρύωνε ο χαλκός έπαιρνε το σχήμα του απαιτούμενου κομματιού. Με αυτή τη διαδικασία, κομμάτι-κομμάτι δημιουργήθηκε και σχηματίστηκε σταδιακά ο Κολοσσός.
Το βάθρο του αγάλματος ήταν από λευκό μάρμαρο. Το ότι τα πόδια του Κολοσσού ήταν ενωμένα, σήμαινε ότι ο Χάρης έπρεπε να δώσει λύσεις σε αρκετά τεχνικά προβλήματα. Μετά την αγκύρωση των πελμάτων του αγάλματος στο βάθρο ύψους 12 μέτρων, ο Χάρης κατασκεύασε έναν τεράστιο σκελετό από πέτρινα υποστυλώματα και σιδερένιες ράβδους, πάνω στον οποίο προσαρμόστηκαν χυτά μπρούντζινα φύλλα.
Όσο η κατασκευή έφτανε στο πάνω μέρος του σώματος, άλλο ένα πρόβλημα προέκυψε. Λόγω του τεράστιου ύψους και μεγέθους του αγάλματος, ήταν πολύ δύσκολο να φτάσουν τα υπόλοιπα κομμάτια και τα οικοδομικά υλικά. Ο Χάρης έδωσε τη λύση και σ’ αυτό το πρόβλημα δημιουργώντας ένα γήλοφο γύρω από το Κολοσσό και θάβοντας τον μέσα του! Ύστερα έφτιαξε μια ράμπα κι έτσι οι εργάτες μπορούσαν να συνεχίσουν τη κατασκευή. Όσο το άγαλμα ψήλωνε, τόσο ψήλωνε και ο λόφος καλύπτοντας το άγαλμα. Στην ουσία ο Χάρης δούλευε στα τυφλά, αφού το τελειωμένο κομμάτι του έργου ήταν ολοκληρωτικά θαμμένο στη Γη.
Η γιγαντιαία μορφή, που ολοκληρώθηκε σε 12 χρόνια, καλύφθηκε με μπρούντζινη επένδυση. Όταν απομακρύνθηκε ο βοηθητικός τεχνητός γήλοφος που περιέβαλλε το άγαλμα, και ο θεός Ήλιος αποκαλύφθηκε στους κατοίκους της Ρόδου, ο Χάρης πρέπει να άφησε ένα στεναγμό ανακούφισης. Είχε επίσης πάρει αποτελεσματικά μέτρα κατά του κινδύνου των ισχυρών ανέμων, που θα μαστίγωναν την εύθραυστη κατασκευή.
Ο Φίλων ο Βυζάντιος αναφέρει ότι χρησιμοποιήθηκαν 15 τόνοι από μπρούντζο και 9 τόνοι σιδήρου. Υπολογίζεται, όμως, ότι οι αληθινές ποσότητες ήταν πολύ μεγαλύτερες. Λαμβάνοντας υπ`όψιν ότι το Άγαλμα της Ελευθερίας στην Νέα Υόρκη έχει το ίδιο περίπου μέγεθος και βάρος 225 τόνους, ο Κολοσσός πρέπει να είχε ανάλογο βάρος.
Ο Κολοσσός, η ενσάρκωση του θεού Ήλιου, με την μπρούντζινη επιδερμίδα του να αντανακλά το φως του ήλιου, πρέπει να εντυπωσίαζε τους επισκέπτες ως πειστική εικόνα του θεού. Όπως παρατηρεί ο Φίλων ο Βυζάντιος, ο γλύπτης Χάρης από τη Λίνδο είχε πετύχει το απίστευτο, κάνοντας τον θεό του «πραγματικό θεό». Ο Χάρης στην ουσία, είχε δημιουργήσει έναν «δεύτερο ήλιο», που αντίκριζε τον πρώτο».
Πως ήταν ο Κολοσσός
Το 1932 ανακαλύφθηκαν στη Ρόδο τα θραύσματα ενός ανάγλυφου με το πάνω μέρος του σώματος του θεού Ήλιου ή του Απόλλωνα. Το ανάγλυφο αυτό, που συνέβαλε στην αναπαράσταση του Κολοσσού, απεικόνιζε τον στεφανωμένο με ηλιαχτίδες θεό, να σκιάζει με το δεξί του χέρι τα μάτια και να ακουμπά το αριστερό χέρι στο ισχίο. Άλλοι επιστήμονες πιστεύουν ότι ο θεός κρατούσε στο δεξί του χέρι πυρσό. Σε αυτή τη σύλληψη στηρίχτηκε και η στάση του Αγάλματος της Ελευθερίας. Τελικά, το μαρμάρινο ανάγλυφο απεικόνιζε έναν αθλητή που αυτοστεφανώνεται.
Εξίσου αντικρουόμενες είναι οι απόψεις για το κάτω μέρος του σώματος του θεού. Ο θεός Ήλιος πιθανότατα ήταν ολόγυμνος. Όμως, το τεράστιο βάρος του αγάλματος μεταβιβαζόταν μόνο στους λεπτούς του αστραγάλους; Μήπως ο Κολοσσός της Ρόδου υποστηριζόταν από ένα μανδύα, που κρεμόταν από τον ώμο ή το μπράτσο του;
Το Άγαλμα της Ελευθερίας, που στήθηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης στα τέλη του 19ου αιώνα, είναι τυλιγμένο σε πλούσιες πτυχώσεις, που κρύβουν το κάτω μέρος του σώματος και βοηθούν στην ομαλή κατανομή του βάρους του ογκώδους κορμού.
Ωστόσο, οι ειδικοί συμφωνούν ότι ο Χάρης δεν επιχείρησε να φιλοτεχνήσει ένα άγαλμα με τα πόδια σε διάσταση. ώστε τα πλοία να περνούν ανάμεσα στα σκέλη του, όπως υπέθεσαν καλλιτέχνες της Αναγέννησης. Αν συνέβαινε κάτι τέτοιο, ο θεός Ήλιος θα είχε άχαρη στάση, καθώς τα άκρα των ποδιών του θα πρέπει να απείχαν τουλάχιστον 100 μέτρα το ένα από το άλλο· ούτε οι ιδιοφυείς μηχανικοί των ελληνιστικών χρόνων δεν θα μπορούσαν να επιλύσουν τέτοιο πρόβλημα.
Το άγαλμα ήταν μια ευφυής «διαφήμιση» της πόλης που το ανήγειρε, απτή απόδειξη του πλούτου και της τεχνολογίας της. Δυστυχώς, όμως, το 222 π.Χ., περίπου 60 χρόνια μετά τα αποκαλυπτήρια, ο Κολοσσός κατέρρευσε, καθώς τα γόνατά του τσακίστηκαν από ένα σεισμό. Πέφτοντας λέγεται ότι γκρέμισε 30 σπίτια. Ο Κολοσσός όμως δεν ξαναστήθηκε και δεν στάθηκε ποτέ πια όρθιος. Ο Στράβων εξηγεί ότι τούτο οφείλεται σε κάποιο χρησμό που έλεγε: «μή κινεϊν (κακόν) εύ κείμενον», και που, σύμφωνα με αρχαίο σχολιαστή, οφειλόταν στον: «Βασιλέως βουλομένου αύτόν άναστήναι φοβούμενοι Ρόδιοι μή πόλιν καταπέση» και «έκ τού έν Ρόδω Κολοσσού, ός πεσών πολλάς οικίας κατέσεισε».
Σύμφωνα με τον Πλίνιο, ο Κολοσσός παρέμεινε όρθιος 66 χρόνια και έπεσε - σύμφωνα με μαρτυρία του Πολύβιου- όταν σεισμός τάραξε το νησί (Μαστραπάς Α., σ. 19). Ο γεωγράφος Στράβων που πέρασε μετά το 226 π. Χ. από το νησί αναφέρει ότι: "κείται νυν από σεισμού πεσών, περικλασθείς γονάτων (= βρίσκεται δα τώρα σπασμένος από τα γόνατα κι έπεσε από το σεισμό." (Παπαχριστοδούλου Χ.Ι, Ιστορία, σ.222, Μαστραπάς Α. Ο Κολοσσός, σ, 19). Οι Ρόδιοι, όπως αναφέρει ο Πολύβιος (203-120 π.Χ.), ζήτησαν αρχικά οικονομική ενίσχυση για την ανακατασκευή του, αλλά τελικά δεν τον ξαναέφτιαξαν εξαιτίας κάποιου χρησμού που έλεγε: "μη κίνει τα κείμενα", όπως εξηγεί ο Στράβων. (Μαστραπάς Α.,Ο Κολοσσός, σ.19, 20).
Οκτακόσια ογδόντα περίπου χρόνια μετά το φοβερό σεισμό του έτους 227 που τον κατέστρεψε, το «θαύμα» αυτό του αρχαίου κόσμου βρισκόταν πεσμένο στη γη και αποτελούσε ένα από τα σημαντικότερα ιερά προσκυνήματα της ευρύτερης γεωγραφικής περιοχής του.
Όταν το 653 μ.Χ οι Σαρακηνοί κατέλαβαν και λεηλάτησαν τη Ρόδο. Ο χαλίφης των Αράβων Μωαβιά, πούλησε τον τεμαχισμένο Ήλιο ως μέταλλο τον χαλκό του αγάλματος σε έναν Εβραίο έμπορο από τη Συρία, που τον μετέφερε καθώς λέγεται με εννιακόσιες καμήλες. Έτσι το είδωλο του θεού που κάποτε έσωσε την πόλη από την ξένη εισβολή είχε μια μοίρα ανάλογη με εκείνη της πολιορκητικής μηχανής του Δημήτριου, που με την πώλησή της χρηματοδοτήθηκε η ανέγερση του Κολοσσού. Το γιγαντιαίο άγαλμα του Χάρη ήταν ένα θαύμα, που ταυτίστηκε με το μεγαλείο αλλά και τη ματαιότητα της ανθρώπινης φιλοδοξίας.
"Η διάλυση και οριστική εξαφάνιση κάθε ίχνους του Κολοσσού, κατά την καθοριστική αυτή για την ύπαρξη της πόλης χρονική στιγμή της κατάρρευσης του παλαιοχριστιανικού κόσμου, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ως ενέργεια συμβολική, η οποία συνδέεται με τον μακροχρόνιο μαρασμό και την εγκατάλειψη των δημοσίων κτιρίων και των λαμπρών ειδωλολατρικών ναών στο κέντρο της πόλης, που οδήγησε βαθμιαία στην ολοκληρωτική καταστροφή του αρχαίου αρχιτεκτονικού και πολεοδομικού σχέδιου", σχολιάζει η Κ. Μανούσου-Ντέλλα.
Παρά την ολέθρια πτώση του, το άγαλμα δεν έπαψε να συγκαταλέγεται στα μεγάλα θαύματα του κόσμου. Το μπρούντζινο σώμα του βρισκόταν ήδη πάνω από εκατό χρόνια σωριασμένο στο έδαφος, σαν Τιτάνας που τον γκρέμισαν από τον ουρανό, όταν ο Αντίπατρος της Σιδώνας, συγγραφέας ελληνοφοινικικής καταγωγής, συμπεριέλαβε τον Κολοσσό στον κατάλογό του με τα επτά θαύματα. Ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος ανέφερε χαρακτηριστικά: «...ακόμα και σωριασμένο στο έδαφος, παραμένει ένα θαύμα. Λίγοι άνθρωποι μπορούν να αγκαλιάσουν με τα μπράτσα τους τον αντίχειρα αυτής της μορφής, που τα δάχτυλά της είναι μεγαλύτερα από τα περισσότερα αγάλματα».
Που βρισκόταν ο Κολοσσός
Σημαντικό πρόβλημα για τους ερευνητές είναι ακόμα και σήμερα το πού ήταν τοποθετημένο το άγαλμα αυτό και πώς θα ήταν τα χαρακτηριστικά του. Σήμερα, μόνο υποθέσεις μπορούμε να κάνουμε.
Σύμφωνα με τις επικρατέστερες απόψεις, δεν θα ήταν τοποθετημένο στο λιμάνι της Ρόδου, παρόλο που οι περισσότερες "αναπαραστάσεις", επηρεασμένες από τις φανταστικές απεικονίσεις και "περιγραφές" δυτικοευερωπαίων περιηγητών και χρονογράφων από το τέλος του 14ου αιώνα, τοποθετούν και παριστάνουν τον Κολοσσό με τα πόδια ανοικτά στο λιμάνι της Ρόδου, στην είσοδο του λιμανιού στο Μανδράκι της Ρόδου, με ανοιχτά τα σκέλη πατώντας με το ένα πόδι στο ένα άκρο του λιμανιού και με το άλλο στο απέναντι, (εκεί που τώρα βρίσκονται τα δυο ελάφια), ενώ ψηλά με σηκωμένο χέρι κρατούσε φως σαν φάρος για τα καράβια που περνούσαν να μπουν στο λιμάνι.
Από τον 16ο αιώνα παρουσιάστηκε μια τέτοια γκραβούρα που έχει επικρατήσει ως σήμερα. Εξάλλου, όπως σημειώνει ο Α. Μαστραπάς πρόκειται για "υποθετικές αναπαραστάσεις επηρεασμένες από το αναγεννησιακό πνεύμα της εποχής με κύριο στόχο το εξωραϊσμό και την παράλληλη στροφή στον αρχαίο κόσμο" (Ματραπάς Α., Ο Κολοσσός, σ. 20).
Από επίγραμμα, όμως που σώθηκε στην Παλατινή Ανθολογία (=συλλογή αρχαίων και βυζαντινών, ελληνικών επιγραμμάτων που καλύπτει την περίοδο δημιουργίας από τον 7ο αιώνα π.Χ. έως το 600 μ.Χ. και θεωρείται ότι συντάχθηκε τον 10ο αιώνα) και το οποίο πιστεύεται ότι βρισκόταν χαραγμένο στο κάτω μέρος του, προϋποθέτει μια μοναδική βάση και όχι δύο για την στήριξη των ανοιγμένων σκελών.
"αυτω σοι προς Όλυμπον εμακύνοντο κολοσσόν(=για σένα ως τον Όλυμπο έκαναν ψηλό τον Κολοσσό)/τόνδε Ρόδου ναίεται Δωρίδος, Αέλιε(=οι Δωριείς που κατοικούν στο νησί της Ρόδου, Θεέ Ήλιε), / χάλκεον ανίκα κυμα κατευνάσαντες Ενυούς(=όταν ανέτρεψαν το κύμα των εχθρών, παρόλο που τους κατάτρεχε η κατάρα της θεάς Ενυούς) / έστεψαν πάτραν δυσμενέων ενάροις (=έστεψαν με δόξα τη γενέτειρά τους Ρόδο)./ ου γαρ υπέρ πελάγους μόνον άνθεσαν, αλλά και εν γα,(=δεν τον στήσανε θεοκρέμαστο πάνω από τη θάλασσα μονάχα, αλλά και στέρεα πάνω στη γη)/ αβρόν αδουλεύτου φέγγους ελευθερίας(=φως ολόλαμπρο αδούλωτης λευτεριάς)./ τοις γαρ αφ' Ηρακληος αεξηθεισι γενέθλας, πάτριος εν πόντω κην χθονί κοιρανία (=είναι κληρονομιά σ΄αυτούς που γαλουχήθηκαν από το γένος του θεού Ηρακλή στις στεριές και στις θάλασσες που κυβερνούμε) " (Παλατινή ανθολογία τ.1.(1871) Vi, 171 στο Παπαχριστοδούλου Χ.Ι., Ιστορία, σ. 221). Σύμφωνα μάλιστα με τον αρχαίο σχολιαστή του Στράβωνα "...όταν έπεσε κατέστρεψε πολλά σπίτια". (Ματραπάς Α., Ο Κολοσσός, σ. 20).
Άλλωστε, αν ο Κολοσσός βρισκόταν στο σημερινό Μαντράκι, θα είχε αχρηστέψει με την πτώση του όλο το λιμάνι πράγμα ολέθριο για μια πόλη, που ήταν ναυτική δύναμη, ενώ για την κατασκευή του θα ήταν αδύνατο το λιμάνι να είχε παραμείνει κλειστό για δώδεκα χρόνια. Κάποιοι έχουν απορρίψει αυτή τη θεωρία και πιστεύουν ότι στεκόταν σε μια πιο συνηθισμένη Ελληνική στάση αγάλματος, στη μια πλευρά του λιμανιού. Επίσης με τον τρόπο που με σαφήνεια τον περιγράφει ο Στράβωνας φαίνεται καθαρά ότι τον είδε στη στεριά: «βρίσκεται δε τώρα σπασμένος από τα γόνατα κι έπεσε από σεισμό». Αν ήταν στη θάλασσα θα χανόταν εντελώς ή θα φαινόταν μόνο ένα μέρος του, πράγμα που θα ανέφερε ο συγγραφέας.
Άλλη άποψη που υπήρξε ήταν ότι ο Κολοσσός βρισκόταν στη θέση που τώρα βρίσκεται το φρούριο του Αγίου Νικολάου, σε μια βάση μέσα στο φρούριο. Κι αυτή η άποψη δεν φαίνεται να κερδίζει μας και θα είχε τα ίδια προβλήματα με το να ήταν στην είσοδο του λιμανιού στο Μανδράκι. Νεώτεροι μελετητές όμως θεωρούν αδύνατο να βρισκόταν κοντά στη θάλασσα και καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι το μόνο σημείο που θα μπορούσε να στηθεί είναι ο περίβολος ενός ναού, και το πιο πιθανό στο Ιερό του Θεού Ήλιου.
Αυτή είναι και η επικρατέστερη άποψη, ότι το άγαλμα θα έπρεπε να βρισκόταν στη σημερινή παλιά πόλη, όπου βρίσκεται το παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου, στη θέση του οποίου πιθανολογείται ότι βρισκόταν ναός αφιερωμένος στον Απόλλωνα -Ήλιο.
Εκεί, άλλωστε σε ανασκαφές δίπλα στο τούρκικο σχολείο απέναντι από το παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου έχουν βρεθεί κολοσσικό κεφάλι αγάλματος, που απεικονίζει το θεό Ήλιο και επιγραφή με κατάλογο ιερέων του θεού Ήλιου, που εκτίθενται σήμερα στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Ρόδου. Σ' αυτή τη θέση, που δεσπόζει στο λιμάνι είναι πολύ πιθανόν να ήταν τοποθετημένος ο Κολοσσός, όπου
Η Κ. Μανούσου - Ντέλλα μάλιστα υποστηρίζει πως ο Κολοσσός είναι πιθανό να είχε οικοδομηθεί σε ένα άλλο σημείο μέσα στην πόλη και να κοίταζε πάνω από το λιμάνι.
Θα μπορούσε να ήταν τοποθετημένος στο βορειοδυτικό άκρο της πρωτοβυζαντινής οχύρωσης του παλατιού του Μεγάλου Μαγίστρου, στο σημείο που δημιουργήθηκε ακρόπυργος από την ενσωμάτωση αρχαίας συμπαγούς βάσης, που επενδύθηκε με επικλινείς τοίχους από πωρόλιθο και η οποία θα μπορούσε να είναι η βάση στήριξης του αγάλματος του Κολοσσού. "Σ΄αυτήν την περίπτωση το άγαλμα του Κολοσσού θα έπρεπε να ήταν στραμμένο προς τα ανατολικά, όπως κάθε άγαλμα της πόλης του Ήλιου και θα δέσποζε πάνω από τα αρχαία νεώρια, έχοντας τα κατάρτια των καραβιών κάτω από τα πόδια του, σε υψόμετρο ~ 23μ. από την επιφάνεια της θάλασσας". (Μανούσου- Ντέλλα Κ., Το παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου...).
Ο Κολοσσός της Ρόδου δεν ήταν μόνο ένα έργο απαράμιλλης τέχνης και αισθητικής. Χτίστηκε ως ευγνωμοσύνη προς τον θεό Ήλιο, προστάτη του νησιού, και συμβόλιζε την ελευθερία και ανεξαρτησία των Ροδίων. Παρ `όλο που το έργο καταστράφηκε 60 μόλις χρόνια μετά την κατασκευή του, η φήμη του πέρασε τα όρια της Ελλάδας, και έμεινε στην ιστορία ως ένα από τα επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου. Ως εκ τούτου, μέχρι σήμερα η λέξη «Κολοσσιαίο» σημαίνει στα Ελληνικά ένα εντυπωσιακό, μεγάλο σε μέγεθος, έργο και έχει υπεισέλθει με την ίδια σημασία σε όλες τις Λατινογενείς γλώσσες. Έτσι, το θέατρο της Αρχαίας Ρώμης (80 μ.Χ.), λόγω του μεγέθους του και της μεγαλοπρέπειάς του, ονομάστηκε Κολοσσαίο (Colosseum).
Ο θρύλος του Κολοσσού
Ο θρύλος του Κολοσσού ήταν τόσο μεγάλος στο Μεσαίωνα, ώστε η Ρόδος να αποκαλείται Κολοσσοί και οι κάτοικοί της Κολοσσαείς. Μερικοί πιστεύουν ότι και η "προς Κολοσσαείς" αποστολή του Αποστόλου Παύλου απευθύνεται στους Ροδίτες. Ο άγγλος συγγραφέας Σερ Τζον Μαντεσβιλ, το 13ο αιώνα, περιέγραψε το νησί της Ρόδου ως ”Κολοσσός”. Το λάθος του πιθανότατα έγινε λόγω παρεξήγησης της επιστολής του Αποστόλου Παύλου προς τους ”Κολοσσαείς”, με την παρουσία του τεράστιου αγάλματος στο νησί.
Ο θρύλος αυτός ήταν αιτία να ονομαστεί η εκκλησία του Αγίου Ιωάννη του προστάτη των Ιπποτών, που βρισκόταν απέναντι από το παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου , S. Johannes Colossensis και ο λατίνος αρχιεπίσκοπος να φέρει το προσωνύμιο "arhiepiscopus Colossensis".
Ο θρύλος για την ύπαρξη του Κολοσσού στο λιμάνι της Ρόδου φθάνει έως τις μέρες μας. Κατά καιρούς έχουν ανασυρθεί από το βυθό του λιμανιού του Μανδρακίου ογκώδη πέτρινα μορφώματα για τα οποία πολλοί κάνουν υποθέσεις ότι σχετίζονται με τον Κολοσσό.
Επειδή, λοιπόν, ο Κολοσσός αποτελεί σημαντικό κομμάτι της πολιτιστικής κληρονομιάς του νησιού με διεθνή εμβέλεια αλλά και πόλο έλξης των τουριστών, που στηρίζουν την τοπική οικονομία, πολύς λόγος γίνεται για την υλοποίηση της ιδέας δημιουργίας ενός μνημείου ή ενός μουσείου αφιερωμένου στον Κολοσσό. Από το Δήμο Ρόδου μάλιστα και από την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου σε συνεργασία με τοπικούς επιστημονικούς φορείς ερευνώνται τρόποι για τη δημιουργία ενός τέτοιου χώρου.
Εν κατακλείδι, η τεχνική του αγάλματος ενέπνευσε πολλούς καλλιτέχνες ανά τους αιώνες. Στην είσοδο του Κολοσσαίου δέσποζε ένα άγαλμα (με εμφανή επιρροή κι ομοιότητα με τον Κολοσσό της Ρόδου), το οποίο μετά τον θάνατο του Νέρωνα αφιερώθηκε στον θεό Ήλιο. Χιλιετίες αργότερα, ο Γάλλος γλύπτης Φρεντερίκ Ωγκύστ Μπαρτολντί (Frédéric Auguste Bartholdi) στην προσπάθεια του να αποτυπώσει με σύγχρονα μέσα το μέγεθος, την τεχνική αλλά και τον συμβολισμό του Κολοσσού της Ρόδου, έφτιαξε το Άγαλμα της Ελευθερίας, το οποίο θεωρείται ένα σύγχρονο θαύμα μοναδικής τέχνης.
Ο Κολοσσός της Ρόδου και το Άγαλμα της Ελευθερίας
Αν και σήμερα δεν υπάρχουν καθόλου απομεινάρια του ο επισκέπτης μπορεί να φανταστεί το σχήμα του κοιτάζοντας το Άγαλμα της Ελευθερίας, στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Μπορεί σαν άγαλμα να μην υπήρξε πολλά χρόνια, η τεχνική κατασκευής του όμως εκπλήσσουν τους επιστήμονες μέχρι και σήμερα.
Το διάσημο Άγαλμα της Ελευθερίας είναι σχεδόν στο ίδιο μέγεθος και βάρος με το Κολοσσό της Ρόδου. Ο Κολοσσός υπολογίζεται ότι είχε 33 μέτρα ύψος και ζύγιζε περίπου 225 τόνους. Το Άγαλμα της Ελευθερίας αναφέρεται ως ο «Σύγχρονος Κολοσσός» και βρίσκεται λίγο ψηλότερα, με ύψος 34 μέτρα (111,5 πόδια).
Και τα δύο μνημεία χτίστηκαν ως σύμβολα ελευθερίας και οι άνθρωποι έχουν κάνει τη σύνδεση μεταξύ των δύο αγαλμάτων από τότε που δημιουργήθηκε το Άγαλμα της Ελευθερίας. Υπάρχει επίσης μια πλάκα μέσα στο βάθρο του Αγάλματος της Ελευθερίας που φέρει τον τίτλο (The New Colossus, not like the brazen giant of Greek fame) «Ο Νέος Κολοσσός, όχι σαν τον θρασύ γίγαντα της Ελληνικής φήμης».
Πηγές:
