Δίσκος της Φαιστού
Ο δίσκος ανακαλύφθηκε στις 3 Ιουνίου 1908 από τον Ιταλό αρχαιολόγο Λουΐτζι Περνιέ (Luigi Pernier) και φυλάσσεται σήμερα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου.
Ο δίσκος της Φαιστού ανακαλύφθηκε στο υπόγειο του δωματίου
XL-101 του Μινωικού παλατιού της Φαιστού, κοντά στην Αγία Τριάδα, στη νότια Κρήτη. Ο
Ιταλός αρχαιολόγος Λουΐτζι Περνιέ ανάκτησε αυτό τον εντυπωσιακά άθικτο δίσκο,
περίπου 15 εκατ. στη διάμετρο και ομοιόμορφα μόλις πάνω από 1 εκατ. στο πάχος,
στις 3 Ιουλίου 1908.
Ο δίσκος είναι φτιαγμένος από πηλό, ο οποίος ήταν από τα βασικότερα υλικά του Μινωϊκού
κόσμου. Η μέση διάμετρός του είναι 15 εκατοστά και το μέσο πάχος του 1
εκατοστό. Στις δύο όψεις του βρίσκονται 45 διαφορετικά σύμβολα, πολλά από τα
οποία αναπαριστούν εύκολα αναγνωρίσιμα αντικείμενα, όπως ανθρώπινες μορφές,
ψάρια, πουλιά, έντομα, φυτά κ.α. Συνολικά υπάρχουν 241 σύμβολα, 122 στην 1η
πλευρά και 119 στη 2η, τοποθετημένα σπειροειδώς. Τα σύμβολα είναι
χωρισμένα σε ομάδες με τη χρήση μικρών γραμμών που κατευθύνονται προς το κέντρο
του δίσκου.
Ο δίσκος έχει κεντρίσει τη φαντασία πολλών αρχαιολόγων, επαγγελματιών και μη,
και έχουν γίνει αρκετές προσπάθειες αποκρυπτογράφησής του. Έχουν προταθεί πάρα
πολλές ερμηνείες του κειμένου του, όπως ότι πρόκειται για προσευχή, για τη διήγηση μίας ιστορίας, για ένα γεωμετρικό θεώρημα, για
ημερολόγιο κ.ά..Παρόλα αυτά η επιστημονική κοινότητα δεν έχει αποδεχθεί καμία από τις προτεινόμενες αποκρυπτογραφήσεις και ο δίσκος παραμένει ένα άλυτο μυστήριο.
Παρά τις πολύχρονες προσπάθειες των ειδικών, δεν έγινε
κατορθωτή η αποκρυπτογράφηση των συμβόλων. Σήμερα, ο Δίσκος της Φαιστού
φυλάγεται στο μουσείο της Κρήτης. Αποτελεί σημείο αναφοράς για χιλιάδες
τουρίστες και ερευνητές απ’ όλο τον κόσμο. Ωστόσο, τι σημαίνουν στα αλήθεια τα
παράξενα ιερογλυφικά; Ασφαλώς, μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι το σύστημα
γραφής του Δίσκου συνιστά ένα πρότυπο είδος γραφικών παραστάσεων, η αρχή του
γραπτού λόγου.
Ο Τσαρλς Μπέρλιτς, στο βιβλίο του «Μυστήρια από ξεχασμένους κόσμους», σημειώνει ότι «ο Δίσκος της Φαιστού της Κρήτης είναι ένας δίσκος με σχέδια που μοιάζουν να είναι ιερογλυφικές φιγούρες, χαραγμένες σπειροειδώς και στις δύο όψεις του. Αυτός ο δίσκος θα μπορούσε να είναι ένα διασωσμένο παράδειγμα της εξέλιξης του αλφαβήτου διαμέσου του ζωδιακού κύκλου, αν είναι αλήθεια -καθώς έχει υποτεθεί- ότι χρησιμοποιεί ζωδιακά σημεία για φωνητικά σύμβολα (...) ένα πρόσθετο στοιχείο μυστηρίου είναι το γεγονός πως τα σχέδια τυπώθηκαν ανεξάρτητα, το καθένα μόνο του, πάνω στον πηλό με ειδικές σφραγίδες. Με άλλα λόγια, δηλαδή, μια αρχαία μορφή τυπογραφίας».
Ο Τσαρλς Μπέρλιτς, στο βιβλίο του «Μυστήρια από ξεχασμένους κόσμους», σημειώνει ότι «ο Δίσκος της Φαιστού της Κρήτης είναι ένας δίσκος με σχέδια που μοιάζουν να είναι ιερογλυφικές φιγούρες, χαραγμένες σπειροειδώς και στις δύο όψεις του. Αυτός ο δίσκος θα μπορούσε να είναι ένα διασωσμένο παράδειγμα της εξέλιξης του αλφαβήτου διαμέσου του ζωδιακού κύκλου, αν είναι αλήθεια -καθώς έχει υποτεθεί- ότι χρησιμοποιεί ζωδιακά σημεία για φωνητικά σύμβολα (...) ένα πρόσθετο στοιχείο μυστηρίου είναι το γεγονός πως τα σχέδια τυπώθηκαν ανεξάρτητα, το καθένα μόνο του, πάνω στον πηλό με ειδικές σφραγίδες. Με άλλα λόγια, δηλαδή, μια αρχαία μορφή τυπογραφίας».
Ουράνιο μήνυμα
Ο συγγραφέας ερευνητής Θεόδωρος Αξιώτης, στο αξιόλογο βιβλίο
του «Η Αποκρυπτογράφηση του Δίσκου της Φαιστού», ισχυρίζεται ότι οι Έλληνες
κατάγονται από το άστρο του Σείριου. Μέσα από τις μελέτες του συνέδεσε την
ελληνική μυθολογία με τον ζωδιακό κύκλο, προτείνοντας μια εναλλακτική ερμηνεία
των συμβόλων του Δίσκου. Γράφει χαρακτηριστικά στον πρόλογό του: «Ο Δίσκος της
Φαιστού περιλαμβάνει στις δυο όψεις του δυο Ζωδιακούς και δύο σπείρες. Ο
Ζωδιακός της πρώτης όψης ανήκει στο Ρόδακα, ένα σύμβολο του Λόγου Πατέρα και
του Ήλιου-Υπερίωνα (Σύρειου) του Υιού. Ο Ζωδιακός της δεύτερης όψης ανήκει στον
άνθρωπο-Ηρακλή, τον παρθενογεννημένο από γήινη μήτρα και σπέρμα ουράνιας
μήτρας. Ο Ρόδακας, το Απόλυτο, με το σφυρί του Ηφαίστου και το πουλί-περιστέρι,
δημιουργεί με δώδεκα εκπορεύσεις το Σύμπαν. Οι δημιουργικές πράξεις
συνεχίζονται στη δεύτερη όψη με την τριπλή σπείρα, που μετασχηματίζεται σε
τρεις ομόκεντρους κύκλους, σύμβολο των τριών κοσμικών κλιμάκων». Ίσως ένα
ουράνιο μήνυμα, αποτυπωμένο στις πύλινες όψεις. Πέρα από την αρχαιολογική αξία
και έρευνα, θα μπορούσε κανείς να θεωρήσει τη σπειροειδή άγνωστη γραφή της
Φαιστού ως... ένα μικρό αντίγραφο του Γαλαξία. Τα παράξενα σχήματα που
αναπαραστούν ανθρώπους, φυτά, εργαλεία, πουλιά κ.λπ. προσδίδουν μια συμπαντική
εικόνα, ένα ημερολόγιο στο χώρο και το χρόνο.
Σχέδιο Δημιουργίας
ΑΝ ΑΥΤΗ η πανάρχαια ελληνική γραφή έχει να μας μεταφέρει ένα
κοσμικό μήνυμα, εναπόκειται στον ίδιο τον άνθρωπο να αποκρυπτογραφήσει τα
αινιγματικά σύμβολα του Δίσκου. Καθόλου εύκολη υπόθεση. Σύμφωνα με τις μέχρι
τώρα μελέτες, έγιναν αρκετά βήματα. Ωστόσο, η οριστική ερμηνεία παραμένει ακόμα
πολύ μακριά. «Ο Θεός», γράφει ο Θεόδωρος Αξιώτης, «έχει χαράξει το σχέδιο της
δημιουργίας και της εξέλιξης του ανθρώπου στον ουρανό, κι αυτό το σχέδιο ο
αρχαίος τυπογράφος το μετέφερε στο Δίσκο της Φαιστού». Ο Τσαρλς Μπέρλιτς
διερωτάται: «Είναι δυνατόν να υπήρξαν άλλοι πολιτισμοί στη μακραίωνη ιστορία
του ανθρώπου, για τους οποίους δεν ξέρουμε τίποτα;» Ασφαλώς ένα βαρυσήμαντο
ερώτημα. Προς το παρόν πρέπει να συνεχίσουμε την εξερεύνηση. Μπροστά μας
απλώνεται η μεγάλη πρόκληση. Η κατανόηση της ιστορίας του πολιτισμού είναι και
κατανόηση του βαθύτερου εαυτού μας απέναντι στο αέναο κοσμικό γίγνεσθαι.
